برند ملی - برنامه «برند ملی» رادیو گفت‌وگو با موضوع جایگاه نظام سلامت در برندسازی ملی ایران با دکتر رضا دهنویه، مدیر پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت به‌صورت تلفنی گفتگو کرد.

رضا دهنویه با اشاره به ماهیت چندوجهی نظام سلامت که ابعاد گسترده‌ای از آموزش و پژوهش تا ارائه خدمات درمانی و بهداشتی را در بر می‌گیرد، بر لزوم اتخاذ نگاهی کلان و آینده‌نگر برای برندسازی ملی در این حوزه تأکید و بیان کرد: یکی از چالش‌های تاریخی نظام سلامت ما، عدم توازن ساختاری و تمرکز نامتناسب بر بخش درمان و نیازهای آنی بوده که باعث غفلت از سایر بخش‌های حیاتی مانند پیشگیری، بهداشت، پژوهش و آموزش‌های آینده‌نگر شده است.

وی مشکل دیگر را فقدان چشم‌اندازهای راهبردی دانست که به‌صورت مشارکتی تدوین و به طور مؤثر اجرا شوند و افزود: هرچند اسناد بالادستی متعددی تدوین می‌شود، اما اغلب به دلیل آنکه در تدوین آن‌ها از نظرات و تجربیات سطوح عملیاتی و کارشناسی به‌اندازه کافی بهره گرفته نمی‌شود یا به دلیل مقاومت‌های سازمانی و فردی در برابر تغییر، این برنامه‌ها یا ناقص اجرا می‌شوند یا در حد سند باقی می‌مانند.

مدیر پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو با بهره‌گیری از استعاره قلعه احاطه شده توسط گرگ‌ها از دکتر سهیل عنایت‌الله، نظریه‌پرداز آینده‌پژوهی، اظهار کرد: سیاست‌گذاری‌هایی که در برج عاج و بدون درنظرگرفتن واقعیت‌های میدانی و مشارکت مجریان اصلی تدوین می‌شوند، مانند قلعه‌ای هستند که ساکنانش یعنی سیاست‌گذاران از گرگ‌های بیرون یعنی مجریان و ذی‌نفعان بی‌خبرند و در نهایت این سیاست‌ها یا توسط همین گرگ‌ها کنار گذاشته می‌شوند یا به شکلی ناقص و ناکارآمد اجرا می‌شوند.

وی برای تبیین لزوم نگاه به آینده، مدل مثلث آینده را معرفی کرد و گفت: برای ساختن آینده مطلوب و برند ملی قوی، باید به سه مؤلفه توجه داشت: اول، وزن گذشته که شامل شناخت دقیق مشکلات ساختاری، چالش‌های تاریخی، بروکراسی‌ها و موانعی است که مانند لنگر مانع حرکت سریع ما می‌شوند و باید برای رفع یا کاهش اثر آن‌ها تلاش کرد. دوم، فشار حال که شامل شناسایی و درک روندهای قدرتمند و نوظهوری است که چه بخواهیم و چه نخواهیم، ما را به سمت آینده سوق می‌دهند؛ روندهایی مانند هوش مصنوعی در تشخیص و درمان، سلامت دیجیتال، پزشکی شخصی‌سازی‌شده، پیشرفت‌های بیوتکنولوژی و مهندسی ژنتیک که هم تهدیداتی مانند نیاز به بازآموزی نیروی انسانی یا مسائل اخلاقی جدید و هم فرصت‌های بی‌بدیلی مانند امکان جهش فناورانه و افزایش کارایی را پیشروی ما قرار می‌دهند.

دهنویه افزود: سوم، کشش آینده که عبارت است از ترسیم یک تصویر روشن، جذاب، مشترک و الهام‌بخش از آینده‌ای که می‌خواهیم به آن دست یابیم؛ این تصویر باید آن‌قدر قدرتمند باشد که انگیزه لازم برای غلبه بر وزن گذشته و مدیریت فشارهای حال را در همه سطوح ایجاد کند.

وی بر اهمیت شکستن تفکر بخشی و ایجاد هم‌افزایی راهبردی تأکید و تصریح کرد: متأسفانه در کشور ما، جزیره‌ای عمل‌کردن بسیار رایج است. حتی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی که در یک حوزه تخصصی و در یک منطقه جغرافیایی فعالیت می‌کنند، ممکن است از دستاوردها و برنامه‌های یکدیگر اطلاع کافی نداشته باشند و منابع صرف موازی‌کاری شود.

مدیر پژوهشکده آینده‌پژوهی در سلامت افزود: برای مثال، به‌جای آنکه هر استان یا دانشگاه به‌تنهایی سعی در ایجاد تمام قابلیت‌ها داشته باشد، می‌توان با شناسایی مزیت‌های نسبی و پتانسیل‌های هر منطقه مثلاً با تجمیع قابلیت‌های استان‌های جنوب شرق کشور مانند سیستان و بلوچستان، کرمان، یزد و هرمزگان در حوزه‌های مکمل، قابلیت‌های بسیار بزرگ‌تر و متمایزتری در سطح ملی و بین‌المللی ایجاد کرد که این خود اساس یک برندسازی قدرتمند است.

وی بر نقش کلیدی روایت‌سازی و تولید محتوای هدفمند تأکید کرد و گفت: صرف داشتن توانمندی کافی نیست؛ باید بتوانیم این توانمندی‌ها و چشم‌انداز آینده خود را با استفاده از روش‌های علمی و ابزارهای نوین ارتباطی، به‌گونه‌ای مؤثر و باورپذیر برای مخاطبان داخلی و خارجی روایت کنیم تا برند ملی سلامت ایران آن‌طور که شایسته است، شناخته و تثبیت شود.