برند ملی - برنامه «برند ملی» رادیو گفت‌وگو با موضوع برندسازی ملی ایران از رهگذر تولید ملی و با حضور محمدرضا کمپانی، نائب رئیس تشکل‌های دانش‌بنیان و نائب رئیس اتحادیه‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی به روی آنتن رفت.

محمدرضا کمپانی به تشریح وضعیت ایران در این صنعت در سطح منطقه پرداخت و بیان کرد: تجهیزات پزشکی ساخت ایران در منطقه غرب آسیا و کشورهای همسایه از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و می‌توان گفت در مقایسه با کشورهایی نظیر روسیه، ترکیه و دیگر همسایگان، محصولات ما یک‌سروگردن بالاتر قرار دارد.

وی با تفکیک تجهیزات پزشکی به دودسته کلی توضیح داد: ما یک بخش دستگاه‌ها یا دیوایس‌ها (Devices) را داریم و بخش دیگر مربوط به کالاهای مصرفی (Consumables) است. در حوزه دستگاه‌ها، ایران پیشرفت‌های قابل‌توجهی داشته و توانمندی بالایی در تولید انواع تجهیزات بیمارستانی و تشخیصی دارد.

نائب رئیس اتحادیه‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی در خصوص بخش مصرفی‌ها افزود: این بخش خود به دودسته تقسیم می‌شود؛ یکی کالاهای مصرفی عمومی مانند سرنگ، دستکش، انواع کیسه‌ها و ماسک‌ها که خوشبختانه در این زمینه به خودکفایی کامل رسیده‌ایم، نیاز به واردات نداریم و حتی بخش قابل‌توجهی از تولیدات مازاد بر نیاز داخل، صادر می‌شود.

وی افزود: دسته دوم، کالاهای مصرفی تخصصی و فوق‌تخصصی هستند، مانند استنت‌های قلبی، شنت‌های مغزی و تجهیزات خاص آنژیوگرافی. در این بخش، تولیدات داخلی تنها حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد نیاز کشور را پوشش می‌دهد و مابقی از طریق واردات تأمین می‌شود. البته همین بخش وارداتی، خود یک بازار بزرگ و فرصتی برای تولیدکنندگان داخلی است تا با سرمایه‌گذاری و ارتقای فناوری، سهم بیشتری از آن را به دست آورند.

کمپانی در پاسخ به پرسشی درباره موانع و راهکارهای برندسازی جهانی محصولات ایرانی خاطرنشان کرد: بزرگ‌ترین چالش ما در این مسیر، بحث تحریم‌هاست. متأسفانه به دلیل تحریم‌ها، ما نمی‌توانیم به‌سادگی با برچسب ساخت ایران (Made in Iran) محصولات خود را در بازارهای جهانی عرضه کنیم و حتی در نقل‌وانتقالات مالی و دریافت پول حاصل از صادرات نیز با مشکلات عدیده‌ای روبرو هستیم.

وی استراتژی فعلی شرکت‌های ایرانی برای فائق آمدن بر این محدودیت‌ها را تشریح کرد و گفت: راهکاری که ما طی هفت - هشت سال اخیر در پیش گرفته‌ایم، ایجاد پایگاه‌های صادراتی در کشورهای هدف است. ما با همکاری نمایندگان و شرکای محلی در آن کشورها، اقدام به ایجاد برند محلی می‌کنیم، اما تکنولوژی، دانش فنی و بعضاً قطعات اصلی از ایران تأمین می‌شود. در واقع، محصول نهایی با برند آن کشور عرضه می‌شود، اما پشتوانه علمی و فنی آن ایرانی است.

رئیس تشکل‌های دانش‌بنیان با ذکر نمونه‌هایی از این راهبرد افزود: این مدل همکاری و تولید مشترک در کشورهایی مانند عراق، ترکیه، مالزی، سوئد و بلاروس پیاده‌سازی شده و نتایج مثبتی به همراه داشته است. همچنین، برنامه‌ریزی برای ایجاد پایگاهی مشابه در منطقه آسیای میانه در دست اقدام است که ان‌شاءالله طی دو - سه ماه آینده عملیاتی خواهد شد. این روش به ما کمک می‌کند تا ضمن حفظ کیفیت و صدور دانش فنی ایرانی، محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها را دور بزنیم.

وی بر لزوم حمایت‌های نهادی برای موفقیت برندهای ایرانی در سطح جهانی تأکید کرد و گفت: نهادهایی مانند سازمان توسعه تجارت و معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری نقش بسیار مهمی در این زمینه دارند.

کمپانی با طرح سؤالی انتقادی اظهار کرد: باید پرسید سازمان توسعه تجارت به‌عنوان متولی اصلی توسعه صادرات غیرنفتی، چقدر برای معرفی، تبلیغ و شناساندن محصولات و برندهای ایرانی در سطح بین‌المللی سرمایه‌گذاری و اقدام مؤثر انجام داده است؟ حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی نیازمند حمایت جدی برای تأمین فضای مناسب، غرفه‌آرایی حرفه‌ای و ارائه قوی است که متأسفانه حمایت‌ها در این بخش کافی نیست.

وی به نقش معاونت علمی اشاره و بیان کرد: معاونت علمی نیز که وظیفه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان را بر عهده دارد، باید دید در حوزه بین‌المللی‌سازی این شرکت‌ها و کمک به برندسازی جهانی آنها چقدر فعال بوده و چه میزان بودجه و برنامه عملیاتی مشخصی را به این امر اختصاص داده است.

نائب رئیس اتحادیه‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان تجهیزات پزشکی تأکید کرد: پتانسیل فنی و کیفی محصولات ایرانی، به‌ویژه در حوزه تجهیزات پزشکی، بسیار بالاست، اما برای تبدیل‌شدن به برندهای شناخته شده جهانی، نیازمند رفع موانع ساختاری داخلی، تسهیل فرایندهای صادراتی و مهم‌تر از همه، حمایت هدفمند و عملی نهادهای دولتی و حاکمیتی در زمینه بازاریابی و برندسازی بین‌المللی هستیم.