برند ملی - زبان و ادبیات فارسی، انگاره ها، زیرساختارهای فرهنگی، اساطیر، نمادها، نامگذاری ها، تاریخ مشترک و مواردی از این دست باید زمینه ساز بستری شود تا دو ملت ایران و تاجیکستان با درک روشن گذشته برای آینده برنامه ریزی داشته باشند. روابطی که در طول تاریخ با ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی از قدمتی چند هزار ساله برخوردار بوده است. تا آنجا که عطاخان سیف الله زاده، شاعر تاجیک به زیبایی سروده است: «تاجیکم و همنوا با فارسی گردیده ایم... بد بود گویند اگر تاجیک و ایرانی جداست».

کتابخانه ملی تاجیکستان با نام ابوالقاسم فردوسی حدود سه میلیون جلد کتاب دارد و دستنویس های تاریخی فراوانی در آن نگهداری می شود. نسخ خطی نفیس کتابخانه متعلق به قرن های 12 تا 20 میلادی است. مردم تاجیکستان همواره به ایران به عنوان کشوری با فرهنگ مشترک نگریسته اند. اما برخی موانع طبیعی و کلیشه ای در طول سده اخیر مانع بالفعل شدن ظرفیت ها در راستای رسیدن به اثرگذاری مطلوب در تعاملات شده است. سیاست خارجی ایران در حوزه آسیای میانه متاثر از عنصر فرهنگ است و بیش از هر چیز دیپلماسی فرهنگی عامل مزیت نسبی ایران در منطقه است. حسن حاجی بدلی، دانش آموخته دکترای مدیریت رسانه و کارشناس حوزه CIS معتقد است: ایجاد و گسترش بسترهای ارتباطی در فضای مجازی براساس پیشینه های فرهنگی مشترک نقش مستقیمی در ارتقای سطح تعاملات و مراودات خواهد داشت. به رغم این که زبان رسمی مشترک عاملی در جهت تنیده شدن بسترهای ارتباطی است، سطح ارتباطات مردم این دو کشور در فضای مجازی به هیچ عنوان مطلوب نیست. بسترهای ارتباطی موجب هم مرز شدن دو کشور در فضای مجازی می شود. بیشتر کاربران تاجیکستان در وی کونتاکته، فیسبوک، پینترست، یوتیوب، توییتر و اینستاگرام فعال هستند. تولید محتوا در سپهر رسانه ای مدون عامل مهمی بر حذف موانع طبیعی و تصنعی در راستای افزایش مبادلات خواهد بود.

با عنایت به ظرفیت های مذکور تدوین یک نقشه راهبردی رسانه ای با کمک نهادهای دولتی و مردمی ذی نفع و ذی نفوذ در راستای تولید محتوا در بسترهای جدید ضروری است. در این راستا اهم پیشنهادات به شرح ذیل ارائه می شود: استفاده از الفبای خطی غیرمشترک عامل اصلی در مبادلات اندک بین اقشار توده و نخبه دو کشور است. در عین حال با رویکرد فرصت سازی این نقصان می تواند به مزیت راهبردی تبدیل شود. همکاری و تولید محتوای هدفمند در فضای مجازی پیرامون ظرفیت های ایران به زبان روسی برای جمعیت 300میلیونی کشورهای مشترک المنافع با توجه به اشراف کامل شهروندان تاجیک به زبان فارسی و روسی می تواند زمینه ای برای همکاری در حوزه های مختلف اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و مذهبی شود.

با توجه به عضویت دو کشور در پیمان شانگهای، استفاده مناسب از ظرفیت های رسانه های مجازی در حوزه اقتصادی می تواند تسهیل کننده اجرای پروژه های مشترک با توجه به توانمندی آبی و کشاورزی موجود در تاجیکستان در کنار دانش تخصصی، سرمایه انسانی و مالی ایران شود. برنامه ریزی برای تهیه و تدارک نشان های حلال و بازاریابی دیجیتال محصولات برای بازارهای آسیای میانه، ایران و غرب آسیا ظرفیت بسیار مناسبی در اختیار دو کشور قرار داده است.

در حوزه فرهنگی، تاکید بر ریشه های مشترک زبانی، دینی و تبیین اشتراکات با برنامه ریزی دقیق در بازنمایی و تصویرسازی واقعی از چهره دو کشور در رسانه های جمعی و اجتماعی از طریق جریان سازی و پویش های مجازی ضروری است.

جغرافیای تاجیکستان پرورش دهنده علما و دانشمندان دینی بزرگ اهل سنت بوده است. و بخش عمده ای از شکوفایی دوران اسلامی به وسیله ایرانیان در جغرافیای تاجیکستان بوده است. با توجه به خطرات تفکر افراطی وهابی و فعالیت های مشکوک عربستان در این منطقه ارتباطات فرهنگی و تولید محتوای دانشگاه ها و حوزه های علمیه اهل سنت در ایران با مشارکت اندیشمندان تاجیک با تکیه بر میراث تاریخی می تواند زمینه ساز بازآفرینی اسلام در این منطقه از طریق ابزار رسانه های مجازی شود.