برند ملی - دیپلماسی عمومی به طور دقیق تر به معنای نام و نشان سازی ملی است و تصویر و شهرت هر کشور به بخش جدایی ناپذیری از ارزش های نهفته و استراتژیک آن کشور تبدیل خواهد شد. در یادداشت قبلی اشاره شد دیپلمات های حرفه ای از رسانه های مجازی برای تاثیرگذاری بر ذهن و قلب مردم کشورهای هدف و در نتیجه، پیشبرد منافع ملی کشور خود استفاده می کنند. بدون مقدمه و تعارف باید گفت: با وجود انبوه هجمه های ضد ایرانی در رسانه های بین المللی، شیوه و میزان استفاده ما از ظرفیت رسانه های مجازی ناامیدکننده است. علاوه بر حساب های کاربری دفتر رهبر انقلاب که هدفمند به چند زبان به تولید و انتشار محتوا می پردازد، ابتکار شخص وزیر خارجه در عضویت شبکه های اجتماعی از همان روزهای ابتدای پذیرش مسئولیت، اقدام مناسبی بود که متاسفانه تبدیل به الگویی برای دیگر دیپلمات ها نشد. هر چند این سوال از ایشان به عنوان متولی دیپلماسی کشور وارد است که با وجود شناخت و درک اهمیت فضای مجازی و ایجاد معاونت دیپلماسی عمومی در وزارت خارجه، چرا پس از گذشت زمان هیچ اقدام قابل ذکری ولو کوچک در این شبکه ها دیده نمی شود؟! گسیل هدفمند دیپلمات های آموزش دیده و استفاده از متخصصان خلاق رسانه های نوین با این که می تواند وجهه مثبتی از ایران را در کشورهای هدف ایجاد کند، بسیاری از تبلیغات منفی و جریان سازی های برنامه ریزی شده و شبانه روزی در رسانه های اجتماعی را نیز خنثی می کند. شبکه های اجتماعی و بخصوص توییتر امروز صحنه تعاملات دیپلمات ها و شخصیت های سیاسی است. در این شرایط، سه گروهی که دیپلمات ها باید خلاقانه و هوشمندانه با آنها ارتباط برقرار کنند از این قرار است:

دولت ها، سیاستمداران و دیپلمات ها

دیپلمات های ما با رصد فضای مجازی هر کشور یا منطقه جغرافیایی، باید بکوشند موضع رسمی ایران را به صورت هوشمندانه و خلاق بیان کنند. امروز در نبود دیپلمات های مسلط به فنون و ابزارهای شبکه های اجتماعی و از دست رفتن فرصت های جریان سازی آن، شاهدیم یک گروه تروریستی مانند مجاهدین خلق با سابقه ترور 17000 شهروند ایرانی و همکاری با رژیم صدام حسین در کشتار مردم ایران و عراق، براحتی در پاریس میتینگ سیاسی برگزار می کند و بعد دیپلمات های ایرانی به بهانه واهی تلاش برای انجام عملیات تروریستی در این میتینگ بازداشت می شوند!

شبکه های نخبگان

مهم ترین گروه هدف در دیپلماسی عمومی، نخبگان کشورهای دیگر هستند، چرا که با تاثیر بر آنها می توان امیدوار بود آنها خود به اشاعه گران و ترویج کنندگان مقاصد کشور مبدا تبدیل شوند. فرهنگ نخبگانی تشنه دانش و اطلاعات است. این دیپلماسی نه تنها موافقان، بلکه مخالفان خود را نیز هدف قرار می دهد. اهمیت این موضوع در کشورهایی که تصویر منفی تری از کشور مبدا ترویج می شود، دو چندان است. برای مثال دولت انگلستان حسابی را در توییتر ویژه کمک های بشردوستانه به مردم سوریه و عراق با عنوان UKagainstDaesh@ ایجاد کرده است. کمک های نظامی و مستشاری برای مبارزه با داعش در این صفحه برجسته سازی و فراخوان همکاری های بشردوستانه داده می شود. درحالی که ایران با این همه هزینه و موفقیت در راه مبارزه با داعش، به دلیل نبود فهم و دانش رسانه ای کافی در دستگاه های متولی، گاهی در موضع متهم قرار می گیرد!

دیپلماسی شهروندی

گروه سوم، مردمان عادی هستند. دیپلمات ها باید بتوانند با شناخت فرهنگ های بومی به ارائه یک تصویر درست از کشور خود در شبکه های مجازی بپردازند و برای آن ارزش افزوده ایجاد کنند. پر رنگ کردن اشتراکات فرهنگی، بیان فرصت ها برای همکاری های علمی، فرهنگی، هنری، تجاری و گردشگری از جمله مواردی است که دیپلمات ها می توانند برای آن برنامه ریزی کنند.