برند ملی - اندونزی، با بیش از 280 میلیون نفرجمعیت، چهارمین کشورپرجمعیت جهان و بزرگترین کشور مسلمان است. این کشور با موقعیت جغرافیایی استراتژیک درجنوب شرق آسیا و عضویت در G20 و ASEAN، نقش مهمی در اقتصاد و سیاست جهانی ایفا می‌کند. درسال‌های اخیر، اندونزی تحت رهبری جوکو ویدودو و اکنون پرابوو سوبیانتو، تمرکز خود را بر تقویت زیرساخت ‌های داخلی، استقلال اقتصادی و کاهش وابستگی به غرب قرارداده است. جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان یکی ازکشورهای تأثیرگذار درخاورمیانه و جهان اسلام به دنبال توسعه و تعمیق روابط با اندونزی درحوزه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی است. اشتراکات مذهبی، فرهنگی و منافع مشترک اقتصادی، پتانسیل بالایی برای گسترش همکاری‌ های دوجانبه بین دو کشورایجاد کرده است. این مقاله با هدف بررسی جامع گروه‌های اجتماعی، کنشگران نخبه و جریان‌ های راهبردی مؤثردراندونزی، فرصت‌ ها و چالش‌ های موجود برای توسعه روابط میان جمهوری اسلامی ایران و اندونزی را در دوره ریاست جمهوری پرابوو سوبیانتو تحلیل می ‌کند.

گروه ‌های اجتماعی در اندونزی

اندونزی از تنوع قومی، زبانی و مذهبی برخوردار است. بیش از 300 گروه قومی مختلف در این کشور زندگی می‌کنند. جاوه‌ای ‌ها با حدود 40 درصد از جمعیت، بزرگ‌ ترین گروه قومی را تشکیل می‌دهند و نقش مهمی در سیاست و اقتصاد اندونزی دارند. بسیاری از رؤسای جمهور این کشوراز جمله پرابوو سوبیانتو، از حمایت این گروه برخوردار بوده‌اند. سوندانی‌ها (15.5%)، مالایی‌ها (3.7%)، مادوری‌ ها (3.3%) و باتاک ‌ها (3.6%) از دیگر گروه‌های قومی مهم دراندونزی هستند. درحوزه مذهب اگرچه اسلام دین اکثریت جمعیت اندونزی است (87.2%)، اما مسیحیت (9.9%)، هندوئیسم (1.7%)، بودیسم (0.7%) و کنفوسیونیسم (0.1%) نیز در این کشور پیروانی دارند. دو سازمان بزرگ اسلامی نهضت العلماء (NU) و محمدیه، نقش کلیدی در هدایت جامعه اسلامی این کشور بر عهده دارند. نهضت العلماء با بیش از 90 میلیون عضو بزرگ‌ترین سازمان اسلامی معتدل جهان است و در مقابله با افراط‌گرایی و حفظ ثبات اجتماعی نقش برجسته‌ای دارد. محمدیه نیز با تمرکز بر فعالیت‌ های اجتماعی و آموزشی، نقش مهمی در توسعه جامعه اندونزی ایفا کرده است. علاوه برگروه‌های قومی و مذهبی، طبقه متوسط نیز یکی از گروه‌ های اجتماعی مهم دراندونزی است که دردهه‌ های اخیر رشد چشمگیری داشته است. این طبقه به دنبال دسترسی به خدمات بهداشتی، آموزشی و فناوری‌های نوین است. سیاست‌ های اقتصادی دولت پرابوو سوبیانتو نیز برحمایت از طبقه متوسط متمرکز شده است.

کنشگران نخبه و اثرات آنان درجامعه اندونزی

نخبگان سیاسی، مذهبی، اقتصادی و فرهنگی دراندونزی نقش محوری درشکل‌ دهی به سیاست ‌های کلان کشور دارند. درادامه به معرفی برخی از این نخبگان و کنشگران به تفکیک حوزه فعالیت آن‌ ها می ‌پردازیم:

الف) نخبگان سیاسی:

پرابوو سوبیانتو (رئیس جمهور) : سابقه نظامی، رویکرد ملی‌گرایانه، تمرکز بر تقویت تولید داخلی و کاهش وابستگی به غرب، توسعه زیرساخت‌ ها و ارتقای جایگاه اندونزی در عرصه بین‌المللی.
معروف امین (معاون رئیس جمهور سابق): رهبر محمدیه تأکید براعتدال اسلامی وگفتگوی بین ادیان، فعال در حوزه آموزش و پرورش.
Mahfud MD (وزیر هماهنگ‌کننده امور سیاسی، حقوقی و امنیتی سابق): حقوقدان و سیاستمدار، سابقه فعالیت در قوه قضائیه، تأکید بر حفظ امنیت و ثبات و مبارزه با فساد.
Retno Marsudi (وزیر امور خارجه سابق) : دیپلماسی فعال درعرصه بین‌المللی، توسعه روابط با کشورهای آسیایی و آفریقایی، تأکید بر چندجانبه‌گرایی و همکاری‌ های منطقه‌ای.
Sri Mulyani Indrawati (وزیردارایی سابق): اقتصاددان برجسته، تمرکز براصلاحات اقتصادی، جذب سرمایه‌گذاری خارجی و کنترل تورم.
Airlangga Hartarto (وزیر هماهنگ‌کننده امور اقتصادی سابق): سیاستمدار باتجربه، تمرکز بر توسعه اقتصاد دیجیتال و صنایع خلاق.
Luhut Binsar Pandjaitan (وزیر هماهنگ‌کننده امور دریایی و سرمایه‌گذاری سابق): ژنرال بازنشسته ارتش، نقش کلیدی در پروژه ‌های زیرساختی و جذب سرمایه‌گذاری دربخش انرژی.
ب) نخبگان مذهبی:
یحیی خلیل استکاف (رهبر نهضت العلماء) : تأکید بر اسلام معتدل، مقابله با افراط‌گرایی، گفتگوی بین ادیان، فعال در عرصه اجتماعی و سیاسی.
Haedar Nashir (رهبر محمدیه) : ترویج اسلام میانه‌رو، فعالیت‌های اجتماعی و آموزشی، تأکید بر نقش آموزش در توسعه جامعه.
Din Syamsuddin (رهبر سابق محمدیه) : فعال در عرصه بین‌المللی، تقویت همکاری‌های اسلامی، مخالف سیاست های غرب در خاورمیانه
Said Aqil Siradj (رهبر سابق نهضت العلماء) : فعال درحوزه گفتگوی بین ادیان، تأکید بر نقش مسلمانان در ترویج صلح و همزیستی مسالمت‌آمیز.
ج) نخبگان اقتصادی:

Chairul Tanjung (سرمایه‌دار بزرگ) : فعال درحوزه‌های مختلف اقتصادی مانند بانکداری، رسانه و املاک، تأکید بر توسعه بخش خصوصی و کارآفرینی.
Anthony Salim (سرمایه‌دار بزرگ) : صنایع غذایی و کشاورزی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، تأکید بر توسعه اقتصاد روستایی.
Boenjamin Setiawan (سرمایه‌دار بزرگ) : صنایع دارویی و بهداشتی، توسعه فناوری‌های پزشکی، تأکید بر تحقیق و توسعه.
R Budi Hartono (سرمایه‌دار بزرگ) : صنایع تنباکو و بانکداری، سرمایه‌گذاری در بخش فناوری اطلاعات.
Michael Hartono (سرمایه‌دار بزرگ) : صنایع تنباکو و مخابرات، سرمایه‌گذاری در بخش املاک و مستغلات.
د) نخبگان فرهنگی و اجتماعی:

Goenawan Mohamad (نویسنده و روشنفکر) : فعال سیاسی و اجتماعی، تأکید بر آزادی بیان و دموکراسی، منتقد سیاست‌ های دولت.
Seno Gumira Ajidarma (نویسنده) : منتقد اجتماعی، پرداختن به مسائل حقوق بشر، فعال در حوزه آزادی بیان.
Riri Riza (کارگردان) : فیلم‌های با مضامین اجتماعی و فرهنگی، معرفی فرهنگ اندونزی به جهانیان، برنده جوایز بین‌المللی.
Najwa Shihab (روزنامه‌نگار) : مجری تلویزیونی محبوب، فعال در حوزه آزادی بیان و مبارزه با فساد.
Butet Kartaredjasa (هنرمند) : فعال درحوزه تئاتر و موسیقی، ترویج فرهنگ و هنر اندونزی.
ه) چهره ‌های متنفذ:

Joko Widodo (رئیس جمهور سابق) : محبوبیت در بین مردم، نفوذ در عرصه سیاسی، تأکید بر توسعه زیرساخت‌ها و کاهش فقر.
Megawati Sukarnoputri (رئیس جمهور سابق) : رهبر حزب PDI-P، تأثیرگذاردر تصمیم‌گیری‌ های سیاسی، دختر اولین رئیس جمهور اندونزی.
Susilo Bambang Yudhoyono (رئیس جمهور سابق) : نقش کلیدی در عرصه امنیتی، تجربه در مبارزه با تروریسم، رهبر حزب Demokrat.
Gatot Nurmantyo (فرمانده سابق ارتش) : محبوبیت در بین ملی‌گرایان، نفوذ درنیروهای مسلح، موضع‌گیری‌ های انتقادی نسبت به دولت.
Anies Baswedan (فرماندارسابق جاکارتا) : سیاستمدار جوان و محبوب، نفوذ در بین تحصیل‌کردگان و طبقه متوسط، مورد حمایت گروه‌های اسلامی.
ایده ‌های نخبگانی اندونزی

ایده‌ها و تفکرات نخبگان اندونزی طیف وسیعی از دیدگاه‌های سیاسی، مذهبی، اقتصادی و فرهنگی را در بر می‌گیرد. برخی از ایده‌های کلیدی عبارتند از:

ملی‌گرایی: تأکید بر تقویت هویت ملی، استقلال اقتصادی و سیاسی، حفظ تمامیت ارضی و منافع ملی.
اسلام معتدل: ترویج گفتمان اسلام میانه‌رو، مقابله با افراط‌گرایی و تروریسم، تأکید بر همزیستی مسالمت‌آمیز ادیان.
توسعه اقتصادی: تمرکز بر رشد اقتصادی، کاهش فقر و نابرابری، ایجاد اشتغال و بهبود شاخص‌های توسعه انسانی.
دموکراسی: تعمیق ارزش‌ های دموکراتیک، حفظ حقوق بشر و آزادی بیان، تقویت نهادهای مدنی و مشارکت مردمی.
فرهنگ‌گرایی: احترام به تنوع قومی و مذهبی، تقویت همبستگی ملی، ترویج گفتگو و تعامل بین فرهنگ‌ ها.
جریان‌ های راهبردی اندونزی

اندونزی به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود درجنوب شرق آسیا و عضویت در گروه G20 و ASEAN، یکی از بازیگران کلیدی درسیاست‌ های منطقه‌ای و جهانی است. سیاست خارجی اندونزی بر اساس اصول "آزادی و فعال" استوار است و به دنبال توسعه روابط با کشورهای اسلامی و افزایش تعاملات اقتصادی و سیاسی با کشورهای آسیایی و قدرت‌های جهانی است. تحت رهبری پرابوو سوبیانتو، اندونزی به دنبال کاهش وابستگی به غرب، تقویت روابط خود با کشورهای مسلمان و آسیایی و ایفای نقش فعال‌تر درسازمان‌ های بین‌المللی است. این سیاست خارجی فرصت‌ های زیادی را برای جمهوری اسلامی ایران فراهم می‌کند تا با گسترش روابط خود با اندونزی، همکاری‌های اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی را تقویت کند.

اولویت‌ های سیاست خارجی اندونزی در دوره ریاست جمهوری پرابوو سوبیانتو:

تقویت ASEAN و همکاری ‌های منطقه‌ای: اندونزی به عنوان یکی از بنیانگذاران و اعضای تأثیرگذار ASEAN، به دنبال تقویت این سازمان و افزایش همکاری‌ های اقتصادی، سیاسی و امنیتی با کشورهای عضو است. اندونزی در سال 2023 ریاست دوره ای ASEAN را بر عهده داشت و در این دوره تلاش کرد تا نقش ASEAN را در حل و فصل بحران میانمار و سایر مسائل منطقه‌ای افزایش دهد.
توسعه روابط با کشورهای اسلامی: اندونزی به عنوان بزرگترین کشور مسلمان جهان، به دنبال توسعه روابط با کشورهای اسلامی در حوزه ‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. این کشور در سازمان همکاری اسلامی (OIC) نیز فعالیت دارد و تلاش می‌کند تا نقش این سازمان را در حل و فصل مسائل جهان اسلام افزایش دهد.
جذب سرمایه‌گذاری خارجی و توسعه اقتصادی: اندونزی به دنبال جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بخش‌ های مختلف اقتصادی مانند زیرساخت‌ ها، انرژی، فناوری و گردشگری است. این کشور با ارائه تسهیلات و مشوق‌های مختلف به سرمایه‌گذاران خارجی، تلاش می‌کند تا رشد اقتصادی خود را افزایش دهد و شغل ایجاد کند.
تقویت نیروهای مسلح و مقابله با تروریسم: اندونزی با چالش ‌های امنیتی مختلفی مانند تروریسم، جدایی‌طلبی و قاچاق مواد مخدر روبرو است. دولت پرابوو سوبیانتو با تأکید بر تقویت نیروهای مسلح و همکاری ‌های امنیتی با کشورهای منطقه، به دنبال مقابله با این تهدیدات است.
حفظ تعادل در روابط با قدرت‌های جهانی: اندونزی درعرصه بین‌المللی به دنبال حفظ تعادل در روابط با قدرت‌های جهانی مانند آمریکا، چین و روسیه است. این کشور تلاش می‌کند تا از رقابت بین این قدرت‌ها به نفع خود استفاده کند و منافع ملی خود را تأمین کند.
فرصت‌ ها و چالش‌ های توسعه روابط میان ایران و اندونزی

توسعه روابط میان جمهوری اسلامی ایران و اندونزی با فرصت‌ ها و چالش‌ های متعددی روبرو است. در ادامه به فرصت های و چالش ها اشاره می شود.

فرصت‌ ها:

اشتراکات مذهبی و فرهنگی: وجود اشتراکات مذهبی و فرهنگی می‌تواند به عنوان پایه و اساس روابط دو کشور عمل کند و زمینه را برای همکاری در حوزه‌های مختلف فراهم کند. دو کشور می‌توانند در زمینه تبادل دانشجو و استاد، برگزاری همایش‌ های مشترک و تولید فیلم و مستند همکاری کنند.
منافع اقتصادی مشترک: دوکشور می‌توانند درحوزه‌های مختلف اقتصادی مانند انرژی، تجارت، سرمایه‌گذاری و گردشگری همکاری کنند. ایران می‌تواند در پروژه‌های زیرساختی و انرژی در اندونزی سرمایه‌گذاری کند و اندونزی نیز می‌تواند بازار خوبی برای محصولات ایرانی باشد.
سیاست خارجی مستقل اندونزی: سیاست خارجی مستقل اندونزی و تمایل آن به توسعه روابط با کشورهای اسلامی، فرصت مناسبی برای جمهوری اسلامی ایران فراهم می‌کند تا روابط خود را با این کشور گسترش دهد.
نقش اندونزی در ASEAN: اندونزی به عنوان یکی ازاعضای تأثیرگذار آسه‌آن می‌تواند به توسعه روابط ایران با کشورهای جنوب شرق آسیا کمک کند. ایران می‌تواند ازطریق اندونزی با سایر کشورهای ASEAN ارتباط برقرار کند و همکاری‌ های اقتصادی و سیاسی خود را با این منطقه گسترش دهد.
همکاری در مبارزه با تروریسم: ایران و اندونزی هر دو با چالش تروریسم روبرو هستند و می‌توانند در زمینه تبادل اطلاعات امنیتی، برگزاری دوره‌ های آموزشی و همکاری در مبارزه با قاچاق مواد مخدر همکاری کنند.
چالش‌ ها:

فاصله جغرافیایی و نفوذ غرب : فاصله جغرافیایی و عدم وجود خطوط مستقیم هوایی و دریایی می‌تواند مانعی برای توسعه روابط باشد. برای رفع این چالش، دو کشور می‌توانند تلاش کنند تا خطوط هوایی و دریایی مستقیم میان دو کشور راه‌اندازی کنند. نفوذ غرب در اندونزی و تلاش برای محدود کردن روابط این کشور با ایران می‌تواند چالشی برای توسعه روابط باشد. ایران باید با دیپلماسی فعال و معرفی فرصت‌ های همکاری با ایران به نخبگان و مردم اندونزی، تلاش کند تا تأثیر تبلیغات منفی غرب را خنثی کند.
تفاوت‌های فرهنگی: با وجود اشتراکات فرهنگی، تفاوت‌ هایی نیز بین دو کشور وجود دارد که نیازمند شناخت و درک متقابل است. دو کشور باید با برگزاری برنامه‌ های فرهنگی و تبادل هیئت ‌های فرهنگی، تلاش کنند تا شناخت متقابل را افزایش دهند.
رقابت اقتصادی: رقابت اقتصادی برخی کشورها با ایران در بازار اندونزی می‌تواند چالشی برای توسعه روابط اقتصادی باشد. ایران باید با ارائه محصولات با کیفیت و قیمت مناسب و همچنین ارائه تسهیلات به شرکت‌های ایرانی، تلاش کند تا سهم بیشتری از بازار اندونزی را به خود اختصاص دهد.
پیشنهادات برای توسعه روابط میان ایران و اندونزی:

گسترش همکاری‌ های اقتصادی: افزایش حجم تجارت دوجانبه، سرمایه‌گذاری مشترک در بخش‌های مختلف اقتصادی مانند انرژی، زیرساخت‌ ها، فناوری وگردشگری، تسهیل روابط تجاری و رفع موانع موجود.
تقویت روابط فرهنگی و علمی: تبادل دانشجو و استاد، برگزاری همایش‌ های مشترک، همکاری در زمینه تحقیقات علمی و فناوری، تبادل هیئت‌های فرهنگی و هنری.
تعامل با نخبگان سیاسی و مذهبی: برگزاری دیدارهای دوجانبه با مقامات عالی ‌رتبه دو کشور، شرکت در کنفرانس‌ها و همایش‌ های بین‌المللی، تعامل با نهادهای مذهبی و فرهنگی اندونزی.
دیپلماسی عمومی و رسانه‌ای: معرفی فرصت‌ های همکاری با ایران به مردم و نخبگان اندونزی، مقابله با تبلیغات منفی غرب علیه ایران، تقویت حضور رسانه‌ های ایرانی در اندونزی.
همکاری در سازمان‌های بین ‌المللی: همکاری در زمینه مسائل منطقه‌ای و جهانی مانند مبارزه با تروریسم، تغییر اقلیم، حقوق بشر و اصلاح نظام بین‌الملل.
با اجرای این پیشنهادات و با بهره‌گیری از فرصت‌های موجود، ایران می‌تواند روابط خود را با اندونزی به سطح راهبردی ارتقا داده و از این طریق به منافع ملی خود و جهان اسلام کمک کند.

همکاری‌ های اقتصادی ایران و اندونزی:

با توجه به سیاست نگاه به شرق ایران و همچنین سیاست اقتصاد محور پرابوو در اندونزی، زمینه ‌های گسترده‌ای برای همکاری‌ های اقتصادی میان دوکشور وجود دارد. برخی از مهم ‌ترین زمینه‌ های همکاری عبارتند از:

همکاری در زمینه انرژی و تجارت : ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ ترین تولیدکنندگان نفت و گاز در جهان می‌تواند نیازهای انرژی اندونزی را تأمین کند. همچنین، دو کشور می‌توانند در زمینه توسعه میادین نفت و گاز، ساخت پالایشگاه و پتروشیمی و تبادل فناوری در این حوزه همکاری کنند. دو کشور می‌توانند حجم تجارت دوجانبه را افزایش دهند. ایران می‌تواند محصولاتی مانند نفت، گاز، پتروشیمی، محصولات کشاورزی و صنعتی به اندونزی صادر کند و در مقابل محصولاتی مانند روغن پالم، کائوچو، قهوه و محصولات دریایی از اندونزی وارد کند. برای تسهیل تجارت دوجانبه، دو کشور می‌توانند توافقنامه تجارت آزاد امضا کنند و موانع گمرکی و اداری را کاهش دهند.
همکاری در زمینه سرمایه‌گذاری و گردشگری : ایران می‌ تواند در بخش‌های مختلف اقتصاد اندونزی مانند زیرساخت‌ها، انرژی، صنایع غذایی و گردشگری سرمایه‌گذاری کند. همچنین، اندونزی می‌تواند در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران مانند پتروشیمی، فولاد و معدن سرمایه‌گذاری کند. برای جذب سرمایه‌گذاری متقابل، دو کشورمی‌توانند توافقنامه‌های حمایت از سرمایه‌گذاری امضا کنند و تسهیلات و مشوق‌های مختلفی به سرمایه‌گذاران ارائه دهند. دو کشور می‌توانند در زمینه توسعه صنعت گردشگری همکاری کنند. ایران با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی فراوان می‌تواند گردشگران اندونزیایی را جذب کند. همچنین، اندونزی با سواحل زیبا، جنگل‌های استوایی و فرهنگ منحصر به فرد خود می‌تواند گردشگران ایرانی را جذب کند. برای توسعه گردشگری دوجانبه، دو کشور می‌توانند تسهیلات صدور ویزا را فراهم کنند و پروازهای مستقیم بین دو کشور را افزایش دهند.
موانع و چالش‌ های همکاری‌ های اقتصادی:

با وجود پتانسیل‌های فراوان برای همکاری‌های اقتصادی میان ایران و اندونزی، موانع و چالش‌هایی نیز وجود دارد که باید برای رفع آنها تلاش کرد. برخی از مهم‌ترین موانع عبارتند از:

فاصله جغرافیایی و هزینه‌ های حمل و نقل: فاصله جغرافیایی بین دو کشور و عدم وجود خطوط مستقیم کشتیرانی باعث افزایش هزینه‌های حمل و نقل و کاهش رقابت‌پذیری کالاهای ایرانی در بازار اندونزی می‌شود. برای رفع این مانع، دو کشور باید تلاش کنند تا خطوط مستقیم کشتیرانی بین دو کشور راه‌اندازی کنند و هزینه‌های حمل و نقل را کاهش دهند.
موانع بانکی و مالی: تحریم‌های آمریکا علیه ایران باعث ایجاد موانع بانکی و مالی برای همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور شده است. برای رفع این مانع، دو کشور باید از روش‌های جایگزین مانند تبادل کالا و از ارزهای محلی استفاده کنند.
عدم شناخت کافی از بازار و فرصت‌ های سرمایه‌گذاری: عدم شناخت کافی از بازار و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در دو کشور باعث کاهش علاقه‌مندی بخش خصوصی به سرمایه‌گذاری متقابل شده است. برای رفع این مانع، دو کشور باید تلاش کنند تا اطلاعات کافی در مورد بازار و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در دو کشور را در اختیار بخش خصوصی قرار دهند.
رقابت با سایر کشورها: ایران در بازار اندونزی با رقابت کشورهایی مانند چین، ژاپن و کره جنوبی روبرو است. برای موفقیت در این رقابت، ایران باید کالاها و خدمات با کیفیت و قیمت مناسب ارائه دهد و از روش‌های بازاریابی موثر استفاده کند.
همکاری‌ های علمی و فرهنگی میان ایران و اندونزی:

با توجه به اشتراکات فرهنگی و مذهبی قابل توجه، همکاری‌ های فرهنگی و علمی میان ایران و اندونزی به سطح مطلوب رسیده است. با توجه به سیاست‌ های دولت جدید اندونزی و تأکید آن بر تقویت هویت ملی و توسعه فرهنگی، فرصت‌های خوبی برای گسترش بیشتر این همکاری‌ها وجود دارد. برخی از مهم‌ترین زمینه‌های همکاری عبارتند از:

تبادل دانشجو و استاد: دوکشور می‌توانند در زمینه تبادل دانشجو واستاد در رشته‌های مختلف تحصیلی همکاری کنند. ایران می‌ تواند بورسیه ‌های تحصیلی به دانشجویان اندونزیایی ارائه دهد و در مقابل از تجارب اساتید اندونزیایی در دانشگاه‌های خود بهره مند شود. همچنین دو کشور می‌توانند برنامه‌های مشترک آموزشی و پژوهشی اجرا کنند.
برگزاری همایش ‌ها و کنفرانس‌ های علمی: دو کشور می‌توانند در زمینه برگزاری همایش‌ها و کنفرانس‌های علمی در حوزه‌های مختلف مانند علوم انسانی، علوم پزشکی، فناوری و هنر همکاری کنند. این همایش‌ها می‌تواند به تبادل نظرات و ایده‌ها و تقویت همکاری‌های علمی بین دو کشور کمک کند.
همکاری در زمینه تحقیقات علمی و فناوری: همکاری در زمینه تحقیقات علمی و فناوری در حوزه‌های مختلف مانند نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، انرژی ‌های تجدیدپذیر و فناوری اطلاعات از اقدامات مهم است. این همکاری‌ها می‌تواند به توسعه علم و فناوری در دو کشور و حل مشکلات مشترک آنها کمک کند.
تبادل هیئت‌ های فرهنگی و هنری: دو کشور می‌ توانند هیئت‌ های فرهنگی و هنری را برای اجرای برنامه‌های مختلف مانند موسیقی، تئاتر، سینما و نمایشگاه‌های هنری به دو کشور اعزام کنند. این تبادلات می‌تواند به معرفی فرهنگ و هنر دو کشور به یکدیگر و تقویت روابط فرهنگی بین دو ملت کمک کند.
همکاری در زمینه آموزش زبان فارسی و اندونزیایی: دو کشور می‌توانند در زمینه آموزش زبان فارسی در اندونزی و آموزش زبان اندونزیایی در ایران همکاری کنند. این همکاری می‌تواند به افزایش شناخت متقابل و تسهیل ارتباطات بین دو ملت کمک کند.
موانع و چالش‌ های همکاری‌ های فرهنگی و علمی:

با وجود پتانسیل‌های فراوان برای همکاری‌های فرهنگی و علمی بین ایران و اندونزی، موانع و چالش‌هایی نیز وجود دارد که باید برای رفع آنها تلاش کرد. برخی از مهم‌ترین موانع عبارتند از:

عدم شناخت کافی از فرهنگ و زبان یکدیگر: عدم شناخت کافی از فرهنگ و زبان یکدیگر می‌تواند مانعی برای گسترش همکاری‌های فرهنگی و علمی باشد. برای رفع این مانع، دو کشور باید تلاش کنند تا شناخت متقابل را از طریق برنامه‌های فرهنگی و آموزشی افزایش دهند.
فاصله جغرافیایی و هزینه‌های سفر: فاصله جغرافیایی بین دو کشور و هزینه‌های سفر می‌تواند مانعی برای تبادل دانشجو و استاد و هیئت‌های فرهنگی و هنری باشد. برای رفع این مانع، دو کشور باید تلاش کنند تا هزینه‌های سفر را کاهش دهند و تسهیلات بیشتری برای سفر به دو کشور فراهم کنند.
کمبود منابع مالی: کمبود منابع مالی می‌تواند مانعی برای اجرای برنامه‌های فرهنگی و علمی مشترک باشد. برای رفع این مانع، دو کشور باید تلاش کنند تا منابع مالی بیشتری برای این همکاری‌ها اختصاص دهند و از حمایت سازمان‌های بین‌المللی نیز بهره مند شوند.
نتیجه گیری :
اندونزی به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور مسلمان و یکی از قدرت‌های اقتصادی نوظهور در جنوب شرق آسیا، اهمیت راهبردی فراوانی برای جمهوری اسلامی ایران دارد. اشتراکات مذهبی، فرهنگی و منافع مشترک اقتصادی، پتانسیل بالایی برای تقویت روابط دوجانبه بین دو کشور ایجاد کرده است. با توجه به تحولات سیاسی اخیر در اندونزی و ریاست جمهوری پرابوو سوبیانتو، فرصت‌های جدیدی برای توسعه روابط میان دو کشور فراهم شده است. جمهوری اسلامی ایران با شناخت دقیق گروه‌های اجتماعی، کنشگران نخبه و جریان‌های راهبردی اندونزی و با بهره‌گیری از دیپلماسی فعال و چندجانبه، می‌تواند به تقویت روابط خود با این کشور بپردازد. دراین راستا، تمرکز بر همکاری‌های اقتصادی درحوزه انرژی، توسعه روابط فرهنگی و علمی و تعامل با نخبگان سیاسی و مذهبی اندونزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با غلبه بر چالش‌های موجود و بهره‌گیری از فرصت‌های پیش رو، جمهوری اسلامی ایران می‌تواند روابط خود را با اندونزی به سطح بالاتری ارتقا دهد و از این طریق به منافع مشترک دو کشور و جهان اسلام کمک کند.

منابع:

https://www.indonesia-investments.com/
https://www.thejakartapost.com/
https://www.kompas.id/
https://setkab.go.id/
https://kemlu.go.id/
https://www.economist.com/
https://www.cfr.org/
https://www.csis.org/
https://asean.org/
https://www.tempo.co/
https://www.detik.com/
https://www.republika.co.id/
https://www.antaranews.com/
https://habibiecenter.or.id/


پژوهشنامه فرهنگ ملل