برند ملی - گوگل ترندز ابزاری است که به پیدا کردن موضوعات محبوب بین کاربران در محدوده جغرافیایی و بازه زمانی خاص کمک می‌کند. با این ابزار می توان متوجه شد که کدام کلمات بیشتر جستجو شده یا یک واژه خاص با چه روندی در طول زمان مورد جستجو قرار گرفته است. خروجی گوگل ترندز، خروجی نسبی است که میزان فراز و فرود جستجوی یک واژه در طول زمان را با عددی مابین 0 تا 100 نمایش می دهد.

هدف از انجام این پژوهش، شناسایی موضوعات مورد علاقه مردم بوسنی و هرزگوین در رابطه با ایران و ارائه پیشنهادها و راهکارهای لازم به منظور بازتاب یک تصویر کامل و چند بعدی از ظرفیت های متنوع کشورمان است.

جستجوی واژه «ایران» در یکسال گذشته در بوسنی و هرزگوین
در بازه زمانی یکسال گذشته جستجوی واژه ایران کاملا متاثر از رویدادهای سیاسی و عمدتا تقابل سیاسی و نظامی کشورمان با رژیم صهیونیستی بوده است. از نمودار زیر قابل مشاهده است که با بروز هر رویداد خبری، میزان جستجوی واژه ایران در فضای اجتماعی بوسنی و هرزگوین یک قله را ثبت کرده و سپس مجددا به حداقل میل می کند. پنج قله ثبت شده در این نمودار بر اساس بیشترین جستجو واژه «ایران» در بوسنی و هرزگوین، به ترتیب همزمان با رویدادهای زیر است:

وعده صادق 1
وعده صادق 2
سقوط هلی کوپتر شهید رئیسی
هفتم اکتبر (عملیات طوفان الاقصی)
ترور شهید هنیه


بررسی تحلیلی روند جستجوی واژه «ایران» در فضای وب بوسنی و هرزگوین

باتوجه به ارتباط مستقیم جستجوی واژه ایران با تقابلات اخیر با رژیم صهیونیستی، در نمودار بعدی میزان جستجوی دو واژه «ایران» و «اسرائیل» را در یک سال گذشته در بوسنی و هرزگوین مقایسه می کنیم.

بررسی تحلیلی روند جستجوی واژه «ایران» در فضای وب بوسنی و هرزگوین

در این نمودار قابل مشاهده است که روند جستجوی واژه «اسرائیل» نیز از روندی مشابه واژه «ایران» پیروی می کند. غیر از بازه زمانی هفتم اکتبر که میزان جستجوی واژه «اسرائیل» به حداکثر رسیده، در باقی موارد، جستجوی واژه ایران بیشتر انجام شده است. می توان اینگونه تحلیل کرد که چه در عملیات های تهاجمی ایران و چه تهاجمات رژیم صهیونیستی، حساسیت افکار عمومی نسبت به ایران بالاتر بوده و نقش ایران را در رقم زدن معادلات برتر ارزیابی کرده اند.

در بازه زمانی یکسال گذشته میزان جستجوی واژه ایران در فدراسیون بوسنی و هرزگوین، 1.7 برابر بیشتر از منطقه خود مختار برچکو و 1.8 برابر بیشتر از موجودیت جمهوری صربسکا بوسنی و هرزگوین بوده است. در این سنجش، فراوانی جمعیت در نظر گرفته شده و لذا می توان تحلیل کرد که موضوع ایران در اذهان ابتدا مردمان فدراسیون بوسنی و هرزگوین (با اکثریت مسلمان) و سپس منطقه برچکو و در نهایت موجودیت جمهوری صربسکا (با اکثریت قوم صرب) واجد اهمیت است.

بررسی تحلیلی روند جستجوی واژه «ایران» در فضای وب بوسنی و هرزگوین همچنین کاربرانی که در بازه زمانی یک سال گذشته عبارت ایران را جستجو کرده اند، به ترتیب موضوعات زیر را نیز دنبال کرده اند:

حماس
غزه
جنبش حوثی
اخبار جهان
هلی کوپتر
برنامه هسته ای ایران
رهبر ایران
خاورمیانه
علی خامنه ای
بنیامین نتانیاهو
جستجوهای مرتبط با واژه ایران نیز به ترتیب، عبارات زیر بوده است:

حمله اسرائیل به ایران
حماس
حمله ایران به اسرائیل
غزه
اخبار اسرائیل
جستجوی واژه «ایران» در پنج سال گذشته در بوسنی و هرزگوین
در بازه زمانی پنج سال گذشته، علاوه بر موضوعات طرح شده در بالا، در سه مقطع زمانی دیگر نیز شاهد ثبت قله در میزان جستجوی واژه ایران در بوسنی و هرزگوین بوده ایم که این سه مورد نیز همگی رنگ و بوی سیاسی داشته اند. مقطع زمانی شهادت سردار سلیمانی، باعث بیشترین جستجوی واژه «ایران» در طول پنج سال گذشته شده است.

بررسی تحلیلی روند جستجوی واژه «ایران» در فضای وب بوسنی و هرزگوین

هشت قله ثبت شده در پنج سال گذشته در این نمودار بر اساس بیشترین جستجو واژه «ایران»، به ترتیب همزمان با رویدادهای زیر است:

شهادت سردار سلیمانی
وعده صادق 1
وعده صادق 2
سقوط هلی کوپتر شهید رئیسی
اغتشاشات سال 1401
هفتم اکتبر (عملیات طوفان الاقصی)
انتخابات 2020 آمریکا
ترور شهید هنیه
از مجموعه عبارات جستجو شده مرتبط با ایران طی پنج سال گذشته، تنها این موارد غیر سیاسی بوده اند:

جمعیت ایران (رتبه 3)
تیم ملی فوتبال ولز (رتبه 5) (حریف ایران در جام جهانی گذشته)
تیم ملی فوتبال انگلیس (رتبه 11) (حریف ایران در جام جهانی گذشته)
تیم فوتبال ایران (رتبه 22)
پرچم ایران (رتبه 23)
مقایسه جستجوی واژگان «ایران»، «ترکیه» و «عربستان سعودی» توسط مردم بوسنی و هرزگوین
در مقام مقایسه، روند جستجوی واژگان «ایران»، «ترکیه» و «عربستان سعودی» در بوسنی و هرزگوین در یک سال گذشته به این صورت بوده است:

بررسی تحلیلی روند جستجوی واژه «ایران» در فضای وب بوسنی و هرزگوین

قابل مشاهده است که میزان جستجوی واژه ترکیه در سطحی بسیار بالاتر از دو واژه دیگر است. همچنین نمودار جستجوی دو واژه ترکیه و عربستان، روندی کم نوسان تر و با قله هایی کم ارتفاع تر در مقایسه با ایران دارد که نشان می دهد گرایش مخاطبین نسبت به واژه ایران حساسیت بسیار بیشتری به رویدادهای خاص دارد.

در خصوص عربستان مخاطبین همراه با جستجوی واژه عربستان سعودی، موضوعات فلسطین و لبنان، موسیقی عربی و لیگ فوتبال عربستان را دنبال کرده اند. در رابطه با ترکیه، مخاطبین صرفا نسبت به جستجوی سریال های تلویزیونی ترکی علاقه نشان داده اند و در مورد ایران نیز همانطور که بیان شد موضوعات سیاسی و نظامی، محور جستجوی مخاطبین بوده است.

پر تکرارترین موضوعات مورد جستجو توسط مردم بوسنی و هرزگوین
بررسی جستجوهای مردم بوسنی و هرزگوین در فضای وب نشان می دهد مردم این کشور بیش از هر چیز موضوعات ورزشی به خصوص مسابقات فوتبال را در گوگل جستجو می کنند.

تحلیل کلی:
این گزارش نشان می دهد افکار عمومی جامعه بوسنی و هرزگوین در پنج سال گذشته در قریب به اتفاق موارد در بازه های زمانی مرتبط با تحولات مهم سیاسی و نظامی به دنبال دریافت اطلاعات بیشتر در مورد «ایران» بوده است. همچنین هیچ رویداد اقتصادی، فرهنگی و یا ورزشی، نتوانسته به اندازه وقایع سیاسی باعث جلب نظر مردم بوسنی برای جستجوی گسترده در مورد ایران شود. تنها در بازه زمانی جام جهانی فوتبال، جستجوی واژه ایران و تیم های حریف از منظر ورزشی افزایش پیدا کرده است.

تواتر جستجوی واژه ایران در یک سال گذشته رشد چشمگیری داشته به نحوی که از هشت قله جستجوی واژه ایران در پنج سال گذشته، پنج قله در یکسال اخیر ثبت شده است.

درحالی که مخاطبین بوسنیایی در جستجوی اسامی کشورهای رقیب ج. ا.ایران در منطقه، موضوعات فرهنگی و ورزشی را نیز دنبال می کرده اند، در خصوص ایران صرفا به موضوعات سیاسی-نظامی گرایش داشته اند.

بوشنیاک های بوسنی و هرزگوین به جهت قرابت دینی و تاریخی، بیشتر از سایر اقوام این کشور به موضوعات مرتبط با ایران واکنش نشان داده اند. این موضوع لزوم تنوع بخشی به نحوه معرفی ایران در میان بوشنیاک ها و تقویت همکاری ها با اقلیت های صرب و کروات را برجسته می کند.

منبع : پژوهشنامه فرهنگ ملل